Smullen van een voedselbos

De gemeente en Velt slaan de handen in elkaar voor het opstarten, ontwerpen, realiseren en beheren van een voedselbos, en dit samen met geëngageerde burgers.

Een geschikte site

Een geschikte site de basisvereiste: 

Deze moet minstens  3000 m² groot zijn voor een voedselbos en minstens 300 m² voor een voedselbosrand en kan bijvoorbeeld deel uitmaken van: 

• een publiek park;
• gemeenschappelijke gronden van een wijk;
• een groter bosgebied;
• private gronden van instellingen, bedrijven of particulieren;
• een bestaande speelzone;
• een – te vergroenen – speelplaats;
• …

Belangrijk is de bestemming van de zone waarin de site ligt (gewestplan).

Velt geeft graag advies rond de geschiktheid van de site en baseert zich daarvoor o.a. op een locatiebezoek en een bodemanalyse.

Community

Naast de site is de ‘community’ essentieel. Zonder burgers geen buurtvoedselbos. Velt helpt met de communicatie en netwerking rond het nieuwe project. Een sleutelmoment is de startavond voor alle geïnteresseerden, met uitleg over het wat en hoe van een buurtvoedselbos, waarbij de mensen meteen hun aspiraties en ideeën samenleggen. Het is steevast een vruchtbare en inspirerende avond, waaruit een ‘voedselbosgroep’ voortkomt: 10 à 15 vrijwilligers die concreet gaan meewerken aan het project.

De opmaak van het ontwerp en het beplantingsplan

Dit verloopt op een participatieve manier in een 3-tal ontwerpsessies met de voedselbosgroep en andere betrokkenen (gemeente, instelling,…):

• In de eerste sessie geeft Velt een introductie over de lagen en samenhang in een voedselbos en de mogelijkheden van het terrein. Daarna is het aan de groep: vanuit hun wensen en doelstellingen maken en bespreken ze hun eerste schetsen. Velt verwerkt die input tot een eerste ontwerp op schaal en legt dit voor aan de gemeente. Dit ontwerp houdt ook rekening met de startsituatie en de inbedding in de omgeving.
• De tweede en derde ontwerpsessie gaan over de verfijning van het ontwerp, de keuze van de soorten en variëteiten. Tussendoor rapporteert Velt over de voortuitgang aan de gemeente, die uiteraard het laatste woord heeft over het definitieve ontwerp.

Planning van ontginning, aankoop plantgoed, plantdagen

• Tijdens het ontwerpproces leggen we met de groep ook een kalender vast voor de uitvoering. Een aantal voorbereidende werken zijn voor de gemeente (opruimen van het terrein, eventueel grondverzet), maar de voedselbosgroep  zet zich zoveel mogelijk in. Velt faciliteert in deze planning, werkt een beplantingsplan met gedetailleerde plantenlijst uit en helpt ook om het juiste plantgoed en materialen te bestellen.   

De plantdagen 

De plantdagen zijn ideaal om een bredere  groep van doeners te betrekken: omwonenden, scholen en jeugdbewegingen, verenigingen, enz. De eerste plantdag kan ook een  persmoment zijn. 

Bouwen aan een sterke voedselbos-groep

Tijdens de cocreatiesessies voor het ontwerp leggen we ook de al de basis voor het ontstaan van een sterke groep vrijwilligers die op termijn zelfstandig het reilen en zeilen van het voedselbos opvolgt. 

We bereiden tijdens de cocreatiesessies ook de verdeling van taken & verantwoordelijkheden voor en bespreken hoe de dagelijkse werking vorm gegeven kan worden. Zo vormt zich na het opstartjaar een vaste kern vrijwilligers die de aansturing opneemt. De opdrachtgever kan zelf aangeven hoe nauw hij bij deze stuurgroep en verdere vrijwilligerswerking betrokken is maar neemt sowieso deel aan het uitwerken van deze afspraken. Uit ervaring weten we dat het uitbouwen van een duurzame buurtvoedselbosgroep na de voorbereidende fase nog 2 jaar begeleiding vraagt. Zowel groepsorganisatie als technisch beheer van het buurtvoedselbos komen in deze begeleiding aan bod. 

• Tijdens de voorbereidende fase en het cocreatie-traject worden de basisprincipes van aanleg en onderhoud van een ecologisch voedselbos al gedeeld met de groep.
• De eerste jaren heeft de nieuwe aanplant extra en gerichte zorg nodig, want heel wat pioniersvegetatie steekt de kop op. De kennis hierrond is nog niet zo wijdverbreid. Velt zet daarom een speciaal opgeleide voedselbosbegeleider in, die maandelijks bij de groep langsgaat voor een werksessie. Hij/zij werkt met hen samen in het voedselbos en draagt al doende de nodige kennis en technieken over.
• De Velt voedselbosspecialist blijft de groep volgen en adviseren (via een Whatsapp groep).

Verder zijn er enkele sessies voorzien om ‘voedselbosafspraken’ op papier te zetten, met de do’s en don’ts, de rollen in de groep en wie wat doet. Op het eind van het jaar is er een winterbijeenkomst om terug te blikken en te plannen voor het volgende jaar. 

• Een contactpersoon met expertise volgt het project op, geeft inhoudelijke feedback en is aanwezig op de startvergadering en het terreinbezoek. Deze contactpersoon betrekt waar nodig andere gemeentelijke medewerkers met bijkomende expertise tijdens de voorbereiding. Ook na het begeleidingstraject blijft er een aanspreekpunt bij de opdrachtgever waar de voedselbosgroep terecht kan.
• Aanduiden van zone die aangeplant zal worden:
  • Indien nodig: aankoop gronden
  • Indien nodig advies ANB
  • Vergunning
• Infrastructuur en voorbereidende werken & materialen die daarvoor nodig zouden zijn.
• Aankoop van materiaal en plantgoed.
• Mee contacten leggen met omwonenden, lokale scholen, jeugdbeweging en ander mogelijk geïnteresseerden binnen de gemeente.
• Mee promotie voeren met Velt voor de workshops en voor de aanplanting (bereiken van lokale burgers, omwonenden, kinderen uit gemeentelijke school, enz...) voor het aanplanten van het Voedselbos.
• Deelnemen aan de cocreatiesessies en de groepssessies waarin afspraken gemaakt worden rond taakverdeling.

De prijs voor de begeleiding is afhankelijk van de grootte van het perceel en van het aantal seizoenen praktijkbegeleiding.  

Hieronder geven we de maximale prijzen mee waarbij Velt alle begeleidingstaken voor zijn rekening neemt. 

Dit is  een richtprijs. Velt maakt een gedetailleerde offerte op maat voor het project, na de briefing door de gemeente met de bespreking van de verwachtingen, de doelstellingen, de gewenste participatiegraad van de burgers en de grootte van het terrein. 

Wanneer de opdrachtgever of andere partners bepaalde taken overnemen, worden hier vooraf afspraken overgemaakt en de offerte daaraan aangepast. Als er tijdens het traject blijkt dat er veel technische kennis aanwezig is in de groep, passen we de begeleiding aan aan de noden van de groep en worden er minder sessies praktijkbegeleiding voorzien. We vertalen dat op dat moment ook in een aangepaste kostprijs. 

De richtprijs voor de trajectbegeleiding voor een voedselbos(rand) van minder dan 1500 m² bedraagt 

• +/-15.000 voor de opstartfase (jaar 1)
• +/- 9.000 euro voor trajectbegeleiding, praktijkbegeleiding en helpdesk in groeiseizoen 1 (jaar 2)
• +/- 4.800 euro voor trajectbegeleiding, praktijkbegeleiding en helpdesk in groeiseizoen 2 (jaar 3)

Voor een volledig traject inclusief 2 jaar lang helpdesk en praktijkbegeleiding op het terrein komt dit op +/- 29.000 euro.

De richtprijs voor de trajectbegeleiding voor een voedselbos met een oppervlakte van 1500 m² tot 1 hectare bedraagt 

• +/-18.000 voor de opstartfase (jaar 1)
• +/- 9.000 euro voor trajectbegeleiding, praktijkbegeleiding en helpdesk in groeiseizoen 1 (jaar 2)
• +/- 4.800 euro voor trajectbegeleiding, praktijkbegeleiding en helpdesk in groeiseizoen 2 (jaar 3)

Voor een volledig traject inclusief 2 jaar lang helpdesk en praktijkbegeleiding op het terrein komt dit op +/- 32.000 euro.

Alle prijzen zijn excl. btw

Niet inbegrepen kosten

De eventuele aankoop van de gronden (tijd en kosten), het verwijderen van bestaande infrastructuren of verhardingen, het aanbrengen van nieuwe infrastructuren of verhardingen,  het uitvoeren van grondverzet en de aankoop van plantgoed en materiaal is niet voorzien binnen het financiële bestek van dit aanbod.